„Trwałą pomocą była mi w mej sierocej doli … pomocna ręka Matki Najświętszej Pocieszenia w kościele oo. jezuitów w Nowym Sączu”.
O. Józef Kościsz SJ urodził się 15 marca 1894 roku w niewielkiej miejscowości Dąbrówka Polska, obecnie to jedna z dzielnic Nowego Sącza. W drugim roku życia zmarła jego matka Anna z d. Klimek, a w dziesiątym ojciec Sebastian. “Trwałą pomocą była mi w mej sierocej doli – siostra Maria, a częściowo brat Michał, ale ponad bliższe i dalsze otoczenie była pomocna ręka Matki Najświętszej Pocieszenia w kościele oo. jezuitów w Nowym Sączu” (Dziennik duchowy, 31 XII 1981 r.).
Przed obrazem Matki Bożej Pocieszenia dojrzewała w duszy chłopca łaska powołania. Dzięki pomocy ojca Franciszka Gawlikowskiego SJ, gorliwego duszpasterza młodzieży i opiekuna Sodalicji Mariańskiej, obrał życie zakonne. Po ukończeniu IV klasy gimnazjalnej wstąpił do nowicjatu jezuitów w Starej Wsi koło Brzozowa 18 lipca 1911 roku. Po złożeniu pierwszych ślubów zakonnych 31 lipca 1913 roku – uzupełniał wykształcenie średnie w Kolegium Starowiejskim (klasa V), Velehradzie na Morawach (klasa VI) oraz w prywatnym gimnazjum jezuickim w Bąkowicach pod Chyrowem (klasy VII i VIII), gdzie złożył egzamin maturalny z odznaczeniem w dniu 30 maja 1917 roku.
W latach 1917–1920 odbywał studia filozoficzne na jezuickim Wydziale Filozoficznym w Nowym Sączu, w latach 1920–1921 był studentem Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, a w latach 1921–1924 Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. W czasie studiów uniwersyteckich zajmował się głównie naukami biologicznymi. Uczył także w gimnazjum wileńskim biologii i geografii w latach 1921–1925 oraz przez rok prowadził teatr szkolny.
Pod koniec studiów teologicznych, które odbywał w Lublinie w latach 1925–1929, przyjął święcenia kapłańskie z rąk bpa Józefa Jełowieckiego, w uroczystość świętych Apostołów Piotra i Pawła 1928 roku.
Trzecią probację trwającą 9 miesięcy odbył w Starej Wsi na przełomie 1930/31 roku. W tym czasie pełnił równocześnie obowiązki zastępcy magistra nowicjatu. Uroczystą profesję zakonną złożył w Chyrowie (dziś na terenie Ukrainy) 2 lutego 1932 roku.
Przełożeni powierzali Ojcu Kościszowi różne i odpowiedzialne obowiązki. W latach 1931–1934 był profesorem biologii i geografii w gimnazjum w Bąkowicach pod Chyrowem oraz kierownikiem ogrodu botanicznego. W latach 1934–1938 spełniał tam nadto urząd rektora Kolegium, a w roku 1938 został mianowany dyrektorem gimnazjum. Po wybuchu II wojny światowej przeżył zajęcie i dewastację Zakładu naukowo-wychowawczego jezuitów w Chyrowie przez wojska sowieckie. W styczniu 1940 r. wyjechał do Lwowa, a w lipcu tego roku powrócił znowu do Chyrowa, gdzie pracował w ogrodzie zakładowym, a także przez pewien czas w kościele parafialnym.
We wrześniu 1943 r. wyjechał do Nowego Sącza i w „willi na Zabełczu” pełnił obowiązki przełożonego oraz uczył w szkole podstawowej. Od maja 1945 r. był rektorem i dyrektorem prywatnego gimnazjum i liceum męskiego im. św. Jacka w Katowicach. Pomyślnie rozwijająca się szkoła została jednak szybko zajęta przez władze państwowe.
We wrześniu 1946 r. Ojciec Kościsz udał się do Ścinawki (koło Kłodzka), ponieważ otrzymał nominację na rektora i dyrektora prywatnego gimnazjum przejętego od jezuitów niemieckich. Zorganizował nauczanie i internat dla chłopców, postawił na wysokim poziomie gospodarstwo. Kres temu dziełu położyły władze Kłodzka, które zajęły w całości obiekt 19 marca 1951 roku.
W latach 1952–1956 był ojcem duchowym kleryków jezuickiego Wydziału Filozoficznego, cenionym spowiednikiem w bazylice Najświętszego Serca Pana Jezusa w Krakowie oraz w seminarium krakowskim i częstochowskim.
Od 1956 roku Ojciec rozpoczął starania o utworzenie nowej wspólnoty życia konsekrowanego – instytutu świeckiego, łącząc nowe zadania z obowiązkami życia zakonnego.
W 1957 roku został wysłany do Starej Wsi, gdzie podjął obowiązki profesora biologii jezuickich kleryków uzupełniających szkołę średnią (lata 1956–1957), kapelana w Domu Generalnym Sióstr Służebniczek NMP (lata 1957–1961) i ponownie profesora biologii i ojca duchownego kleryków (lata 1961–1969).
Ze względu na poważną chorobę serca, za radą Prowincjała Stanisława Nawrockiego, wyjechał w czerwcu 1969 roku do Krynicy-Zdroju i zamieszkał w domu Instytutu. Oddawał się z wielką gorliwością pracy formacyjnej członkiń.
Śmierć przyszła nagle 8 lipca 1982 roku. Mszy św. pogrzebowej, odprawianej 12 lipca w Bazylice Najświętszego Serca Pana Jezusa w Krakowie, przewodniczył i homilię wygłosił bp Tadeusz Błaszkiewicz, wychowanek i przyjaciel Ojca.
